Soms heeft een boek grote schoenen te vullen. Dat was zeker het geval bij Vind me aan de andere kant. Ik had net Hoe klein de wereld gelezen, een prachtige oorlogsroman, en twijfelde of dit boek me net zo zou grijpen. Maar toen het me eenmaal te pakken had… wat een verhaal. Wat een hoofdpersonage. Dit boek heeft me tot tranen toe geraakt.
Wat Vind me aan de andere kant uniek maakt, is de lange tijdsspanne. Het begint in 1915, midden in de Eerste Wereldoorlog, en loopt via de opmaat naar de Tweede Wereldoorlog zelfs door tot 1994. Je beleeft bijna een heel leven met Eva, de hoofdpersoon, wat haar ontzettend dichtbij brengt. In het begin voelde ze nog wat afstandelijk aan, maar gaandeweg kroop ze onder mijn huid en kon ik haar niet meer loslaten.
Marlies Allewijn verweeft historische gebeurtenissen op subtiele wijze in Eva’s verhaal. Ze benoemt ze niet expliciet, maar als lezer herken je ze wel. Zo beleven we de Kristallnacht en lezen we bijna in een bijzin over de kindersmokkel uit de Hollandsche Schouwburg naar de crèche aan de overkant. Dit maakt het verhaal des te indringender; je legt als lezer zelf de puzzelstukjes.
Eva groeit op in Beieren als Joods meisje. Ze verliest haar vader en wordt door haar moeder naar Berlijn gestuurd om verpleegster te worden. Daar bouwt ze een leven op, leert ze twee mannen kennen die een grote rol in haar leven gaan spelen, en voelt ze de dreiging van de oorlog steeds dichterbij komen. Uiteindelijk vlucht ze naar Nederland, waar ze op verschillende plekken terechtkomt. Dit bracht het verhaal voor mij letterlijk dichterbij.
Wat Eva zo indrukwekkend maakt, is haar veerkracht. Ze blijft hoop houden en vindt kracht in het zorgen voor anderen. Ondanks alles maakt ze keuzes, verstopt ze zich niet en kijkt ze niet weg. Ze groeit van een volgzaam meisje uit tot een zelfstandige vrouw die durft te handelen, zelfs in de meest moeilijke omstandigheden.
Verschillende scènes in dit boek raakten me diep. De momenten in de Hollandse Schouwburg bijvoorbeeld, waarin Eva ziet hoe ouders worden overgehaald om hun kind mee te geven aan de mensen van de crèche. Wetende dat dit echt gebeurd is, kwam dit als moeder dubbel binnen. Maar ook de scène op het perron, waarin een jonge moeder met haar baby en kleuter uit de rij wordt gehaald, deed letterlijk fysiek pijn om te lezen. Het roept grote vragen op: wat doe jij als een ander hulp nodig heeft? Blijf je stil of laat je je stem horen?
Soms moest ik het boek even wegleggen om alles te verwerken. Dit is geen verhaal dat je onberoerd laat. Sommige zinnen kwamen zo hard binnen dat ze me nog steeds bijblijven. Zoals deze:
"Iedere morgen als ik wakker word hoop ik dat ik ‘normaal’ zal zijn. Niet lesbisch en niet Joods."
Het raakt me dat er vandaag de dag nog steeds mensen zijn die zo wakker worden, zich niet geaccepteerd voelen om wie ze zijn.
Dit boek is meer dan een oorlogsroman. Het is een verhaal over identiteit, moed en de impact van keuzes. Over de vraag of er ooit een plaats in de wereld zal zijn voor iedereen, ongeacht wie je bent of van wie je houdt. Eva zegt ergens:
"Misschien pas over honderd jaar, maar hij komt er."
Inmiddels zijn we 85 jaar verder, en we zijn er helaas nog lang niet.
Ik zou dit boek aanraden om met middelbare scholieren te lezen, als gesprekstarter over acceptatie, geschiedenis en verantwoordelijkheid. Maar eigenlijk zou iedereen dit boek moeten lezen. Omdat het laat zien hoe snel de wereld kan veranderen. Omdat het je dwingt na te denken over wat jij in jouw veilige bestaan kunt doen. Omdat we niet mogen vergeten.
Dank je wel, HarperCollins, dat ik dit boek mocht lezen. En dank je wel, Marlies Allewijn, voor dit indrukwekkende verhaal. Jouw andere boeken ga ik zeker ook lezen.
🖤 Vind me aan de andere kant verschijnt op 4 maart en is deze maand ook te vinden in de selectie van Bookchoice. Hou je van oorlogsromans of een boek dat je raakt en je laat nadenken? Dan mag je deze absoluut niet missen.
